پارانوئید از چیستی تا علت، علائم و درمان ، پارانوئید چیست؟ سوالی که با خواندن این مقدمه ذهن شما را درگیر خواهد کرد. سالانه افراد زیادی برای رفع مشکلات خود به روانشناس مراجعه می‌کنند.

این مشکلات از هر طیفی هستند؛ از بیماری‌های ساده تا سخت‌ترین و پیچیده‌ترین بیماری‌ها. به جز اختلالاتی که ما روزانه درباره آن‌ها می‌شنویم و شاید با آن‌ها سر و کار داشته باشیم، بیماری‌های شایع اما نسبتا ناشناخته هم وجود دارند. پارانوئید ، یکی از بیماری‌های شایع و کمتر شناخته شده است که به طور قطعی برای درمان نیاز به مراجعه به روانشناس دارد. 

در صورت مشاهده علائم این اختلال می‌توانید به بهترین روانشناس و مشاوره در پاکدشت  و دکتر روانشناس در فرمانیه مراجعه کنید. 

پارانوئید چیست؟

پارانوئید یا PPD، نوعی اختلال شخصیت است که موجب ایجاد حس بی‌اعتمادی نسبت به اطرافیان می‌شود. برای مبتلایان، دوست، آشنا یا غریبه وجود ندارد، آن‌ها نسبت به همه دچار سوء‌ظن دارند. همچنین آن‌ها این طرز فکر را بسیار طبیعی می‌دانند و بیمار بودن خود را قبول ندارند.

اختلال پارانوئید، افکار فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ با این حال تاثیر چندانی بر زندگی روزمره او ندارد. با اینکه فرد مبتلا، زندگی روزانه خود را نسبتا بی‌مشکل سپری می‌کند؛ اما در بیشتر موارد رفتاری که از خود نشان می‌دهد از نگاه یک فرد سالم غیرعادی به چشم می‌آید.

پارانوئید، با پارانویا همراه است. پارانویا ویژگی شخصیتی محسوب می‌شود. افراد دارای این ویژگی دنیای بیرون را خطرناک و ناامن می‌دانند و از اعتماد کردن به هر شخصی به جز خود، اجتناب می‌کنند. بیماران پارانوئیدی، عملا به هر شخصی که به آن‌ها نزدیک می‌شود، مشکوک هستند.

دائما فکر می‌کنند که افراد دیگر به آن‌ها دروغ می‌گویند، قصد تحقیر و آسیب رساندن به آن‌ها را دارند. در واقع افراد پارانوئیدی، مدرکی برای اثبات ادعای خود ندارند؛ اما بر این ادعا پافشاری می‌کنند. اغلب، افرادی که به پارانوئید دچار هستند به دنبال درمان خود نمی‌روند؛ زیرا آن‌ها معتقد هستند که طرز فکر آن‌ها کاملا بدون مشکل است.

بیشتر این افراد را کسانی مانند خانواده، دوستان، مافوق، همکار، آشنایان و... به پزشک ارجاع می‌دهند. هر چند که بیشتر بیماران پارانوئیدی این موضوع را نمی‌پذیرند و از مراجعه به دکتر پرهیز می‌کنند. اگر تحت شرایطی، مراجعه به دکتر را بپذیرند، در جلسه تراپی بسیار رسمی و جدی به نظر می‌رسند. معمولا در جلسات مشاوره، این بیماران دچار تنش‌های عضلانی هستند و اغلب تلاشی هم برای پنهان کردن ناراحتی و نارضایتی خود از مراجعه به پزشک ندارند. 

دلایل ابتلا به پارانوئید

در گروه‌های اقلیت جامعه، اختلال پارانوئید بیشتر به چشم می‌خورد. زیرا پارنوئید در بیشتر مواقع از اضطراب ریشه می‌گیرد. به علاوه، این بیماری در مردان شایع‌تر از زنان است. با این حال همچنان علت‌های پارانوئید، به طور قطعی شناخته شده نیست.

موثرترین عامل در ابتلا به این بیماری، عوامل محیطی است. اختلال پارانوئید ریشه ژنتیکی ندارد. با این حال ممکن است همه اعضای یک خانواده به این اختلال مبتلا شوند. چرا که محیط ابتلا در خانه آن‌ها فراهم است. از سوی دیگر، گاهی تروما هم موجب بروز پارانوئید خواهد شد.

علائم احتمالی دیگری هم برای این بیماری تشحیص داده شده است. برای مثال کم‌خوابی به طور کلی سلامت روان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این‌حال ممکن است این آسیب روانی ناشی از بی‌خوابی به صورت پارانوئید یا علائم آن بروز کند. البته اینطور نیست که با یک یا دو شب بی‌خوابی، این علائم را تجربه و به این بیماری مبتلا شوید؛ در صورت بی‌خوابی‌های مکرر احتمال ابتلا به پارانوئید بالا می‌رود.

استرس، به تنهایی قادر است برای مدتی شما را نسبت به هر چیزی بدبین و شکاک کند. بنابراین در صورت ادامه‌دار بودن استرس، بدبینی شما ادامه‌دار خواهد شد. به نوعی بدگمانی به عادت مغز شما تبدیل می‌شود. ابتلا به اختلالات روانی دیگر هم می‌تواند از عمده دلایل ابتلا به پارانوئید شمرده شود.

افراد مبتلا به اختلالات روانی، در معرض افکار منفی بسیار زیادی قرار دارند. این افکار منفی، می‌توانند بسیار عمیق باشند. هر چه این فرد احساسات و افکار منفی بیشتری را تجربه کند، شک و تردید بیشتری هم نسبت به صداقت اطرافیان احساس می‌کنند.

علائم پارانوئید

بیماران پارانوئیدی، اغلب اوقات بسیار خشمگین و تحریک‌پذیر هستند؛ آن‌ها دائما به دنبال راه انداختن یک دعوا هستند. این افراد ممکن است به صورت دائمی بسیار طعنه‌آمیز رفتار می‌کنند. با این رفتار خود موجب رنجش شدید افرادی سالمی می‌شوند که در اطراف آنها وجود دارند. 

این بیماری ممکن است علاوه بر پارانویا، با اضطراب یا افسردگی شدید هم همراه باشد. بیماری‌های اختلال شخصیت مرزی و اسکیزوفرنی، دو بیماری با علائم تقریبا مشابه پارانوئید هستند. به طوری که تشخیص دقیق نوع بیماری گاهی بسیار سخت می‌شود. به همین دلیل، روانشناسان برای تشخیص چنین بیماری‌هایی رفتار فرد را بسیار دقیق مورد مطالعه قرار می‌دهند.

گاهی اوقات با مشاهده علائم ظاهری، این بیماری را از دو بیماری دیگر تفکیک می‌کنند. اولین و آشکارترین نشانه ظاهری افراد پارانوئیدی، این تصور است که همه افراد قصد آسیب زدن یا فریب دادن او را دارند. این بیماران به طور آشکارا به افراد بدبین هستند و از اعتماد کردن اجتناب می‌کنند.

افرادی که اختلال پارانوئید دارند، زندگی روزمره خود را به جلو پیش می‌برند؛ اما منزوی‌تر از یک انسان عادی هستند. از سخت‌ترین چالش‌های زندگی برای آن‌ها کار کردن در کنار دیگران است. آن‌ها دائما با شک به وفاداری دیگران زندگی می‌کنند. از طرفی دیگر به دلیل برداشت‌های اشتباه از رفتار اطرافیان، به سرعت عصبی می‌شوند یا در برابر انتقادها گارد خود را پایین نمی‌آورند.

افراد پارانوئیدی، بسیار کینه‌ای و دچار حسادت نسبت به اطرافیان خود هستند. از این رو بسیار استدلال‌گرایانه با اطرافیان برخورد می‌کنند. اگرچه بسیاری اوقات استدلال‌های آن‌ها اشتباه است، اما چیدمان جملات‌شان به صورت منطقی و قانع‌کننده، آن‌ها را به مقصود خود و قانع کردن دیگران نزدیک می‌کند.

پارانوئید، موجب می‌شود افراد مبتلا با دیگران به سردی و خشکی رفتار کنند. از آنجایی که این افراد دائما دچار افکار پیش‌داوری و فرافکنی هستند، اوقات زندگی خود را بدون آرامش سپری می‌کنند. گاهی افراد سالم، چنین احساساتی را تجربه خواهند کرد. اگر این علائم بعد از مدت کوتاهی از بین بروند جای نگرانی نیست؛ اما طولانی شدن زمان ابتلا و تشدید علائم نشان‌دهنده ابتلای فرد به این بیماری است. 

درمان بیماری پارانوئید

برای درمان بیماری یا اختلال پارانوئید باید به یک روانشناس مراجعه کرد. شرکت در جلسات روان‌درمانی و گاهی استفاده از دارو می‌تواند به بهبودی این اختلال کمک کند. در مواقعی که علائم این بیماری را در خود یا اطرافیان مشاهده می‌کنید، بهترین کار مراجعه به یک روانشناس و انجام تست شخصیت شناسی است. 

سخن پایانی درباره پارانوئید

اگر با ورود به جمعی، احساس می‌کنید ممکن است افراد درباره شما، لباس‌تان یا ظاهرتان سخن بگویند، جای نگرانی نیست؛ شما مبتلا به پارانوئید نیستید. شما سطح بالایی از اضطراب را تجربه می‌کنید که با تعدادی جلسه روانشناسی برطرف خواهد شد. اما در صورت بروز علائمی مانند شک دائمی به اطرافیان یا تصور اینکه همه قصد آسیب به شما را دارند، مسئله جدی‌تر خواهد بود.