آیا وصیت شفاهی معتبر است؟ ، بر اساس دین اسلام، وصیت کردن عملی پسندیده و مستحب محسوب می شود. توصیه فراوانی به وصیت کردن توسط افراد و همچنین اجرای وصیت متوفی شده است. اما گاهی علی رغم اینکه شخص متوفی به طور شفاهی یا زبانی برای ورثه خود یا نزد دیگران وصیت به انجام کار

یا وصیت به بخشش مالی نموده است، ورثه از انجام مورد وصیت خودداری می کنند. به دلیل شفاهی بودن یا زبانی بودن وصیت از پذیرش آن خودداری می نمایند. به همین دلیل در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که آیا وصیت نامه شفاهی معتبر است؟، با ما همراه باشید.

وصیت شفاهی یا لفظی چیست؟

یکی از انواع وصیت کردن که در عمل ممکن است بسیار مورد استفاده اشخاص قرار گیرد، وصیتی تحت عنوان وصیت شفاهی می باشد، که به آن وصیت زبانی یا لفظی نیز گفته می ‌شود. بنابراین، وصیت شفاهی یا زبانی نوعی از وصیت کردن است که بر خلاف وصیت کتبی، روی فرم یا برگه خاصی نوشته نشده است. صرفا در جمع دیگران وصیت کردن انجام شده و وصیت نامه‌ ای تدارک دیده نشده است.
به عنوان مثال، پدر در جمع اعضای خانواده خود برای بعد از فوت خودش وصیتی کرده و خانه، زمین یا ملکی از خود را به نفع یک یا چند نفر از فرزندانش وصیت می‌ کند. در این خصوص وصیت نامه‌ ای نمی‌ نویسد.

آیا وصیت شفاهی معتبر است؟

در قانون امور حسبی گاهی به علت شرایط خاصی که ممکن است اتفاق افتد، انجام وصیت به صورت شفاهی پیش ‌بینی شده است. بر اساس ماده 283 قانون مدنی، در موارد فوق ‌العاده از قبیل جنگ یا خطر مرگ فوری، امراض مسری و مسافرت در دریا به این دلیل که موصی ‌نمی ‌‌تواند به یکی از راه های مذکور در قانون (رسمی، سری و خودنوشت) وصیت کند، می تواند وصیت را به صورت شفاهی بیان نماید. بنابراین در این صورت، وصیت‌ کننده یا موصی باید در حضور دو نفر گواه یا شاهد، وصیت خود را به صورت شفاهی اظهار داشته و یکی از آن دو گواه، اظهارات شفاهی یا وصیت او را با تعیین روز، ماه، سال و محل وقوع وصیت را نوشته و آن را امضا کنند.
علاوه بر این، امکان وصیت شفاهی در ماده 284 و 286 قانون مدنی برای افراد نظامی نیز مورد پیش بینی قرار گرفته است. بر اساس آن، افراد و افسران نظامی و کسانی که در ارتش مشغول به کار هستند، در صورتی که جنگ شده باشد یا مامور عملیات جنگی بوده و یا در محلی زندانی یا ‌محصور باشند که مراوده ‌ای با خارج نباشد، می ‌‌توانند نزد یک نفر افسر یا هم ردیف او با حضور دو گواه وصیت ‌خود را شفاهی اظهار کنند. بنابراین بر اساس قانون وصیت شفاهی فقط در دو حالتی که ذکر شده است معتبر خواهد بود. در صورتی که شرایط مذکور وجود نداشته باشد، افراد باید وصیت خود را طبق یکی از حالات پیش بینی شده در قانون و به صورت کتبی تنظیم کنند. به همین دلیل بر اساس ماده 291 قانون امور حسبی هر وصیتی که به ترتیب مذکور در این قانون واقع نشده باشد، در مراجع رسمی مانند دادگاه قابل پذیرش نیست.

اعتبار وصیت نامه شفاهی در دادگاه

بر اساس قانون امور حسبی، وصیت نامه باید طبق احکام و قواعد قانونی نگارش شده و به صورت وصیت رسمی، سری و خود نوشت تنظیم شود. در غیر این صورت در مراجع رسمی معتبر نبوده و قابل پذیرش نمی باشد. البته به موجب ماده 294 همین قانون، اگر اشخاص ذی نفع در ارث متوفی، وصیت شفاهی یا لفظی متوفی را قبول و به صحیح بودن آن اقرار کرده باشند، وصیت شفاهی متوفی نیز صحیح و مورد قبول خواهد بود.

سخن آخر

تنظیم کردن یک وصیت‌ نامه به شیوه صحیح و قانونی باعث می ‌شود تا تکلیف بسیاری از امور مربوط به بعد از فوت شخص، از جمله بدهی ‌های او و انجام امور مد نظر او تعیین شده و برای ورثه نیز مشکلی ایجاد نشود. وصیت ‌نامه شفاهی نوعی از وصیت کردن است که بر خلاف وصیت کتبی، صرفا در جمع دیگران انجام شده و روی فرم یا برگه خاصی نوشته نشده است.