شرایط تخفیف در مجازات چیست؟ ، گاهی شرایطی که در آن جرم رخ داده است و اوضاع و احوال متهم به گونه ای می باشد که اعمال مجازات اصلی برای او شاید عادلانه به نظر نرسد. برای مثال گاهی مجرم ذات و انگیزه مجرمانه نداشته، اما تحت تاثیر اعمال و حرف های وسوسه کننده به انجام جرم تحریک شده است.

یا زمانی که مجرم با توجه به یک سری شرایط مانند عدم سوء پیشینه کیفری از انجام جرم اظهار پشیمانی و ندامت می کند . در این موارد و مواردی از این دست، می توان مجازات کیفری مجرم را کاهش داد. قانون این اجازه را به قاضی داده است تا در صورت وجود دلایل مخففه جرم، بتواند در مجازات تخفیف دهد. در این راستا قانون گذار اقدام به بیان این جهات و دلایل پرداخته است. از این رو در این مقاله به بررسی شرایط تخفیف در مجازات می پردازیم .

شرایط تخفیف در مجازات چیست؟

1- در صورتی که شاکی یا مدعی خصوصی گذشت کند. در جرایم قابل ‌گذشت، گذشت شاکی خصوصی باعث خلاصی از مجازات و در جرایم غیر‌قابل گذشت باعث تخفیف در مجازات می شود.
2- متهم مطالبی را اظهار کند که باعث شود تا شرکا و معاونان شناسایی شوند. یا راهنمایی ‌های او باعث کشف وسیله ارتکاب جرم شود.
3- اوضاع و احوال در زمان ارتکاب جرم به گونه ‌ای باشد که متهم را تحریک به انجام جرم کرده باشد. به عنوان مثال مجرم انگیزه شرافتمندانه از ارتکاب جرم داشته باشد، یا رفتار و گفتار مجنی‌علیه تحریک ‌آمیز باشد.
4- این مورد به زمانی مربوط می شود که متهم قبل از تعقیب به وقوع جرم اعتراف کند. یا هنگام تحقیقات اقراری کند که باعث کشف جرم گردد.
5- این مورد اختصاص به زمانی دارد که به وضع خاص متهم و یا سابقه او توجه می ‌شود.
6- این مورد مخصوص متهمی است که تلاش می‌ کند تا ضرری که از جرم ناشی شده است و تاثیراتی که آن جرم داشته، کاهش یابد. برای مثال در تصادف رانندگی مصدوم را به بیمارستان برساند یا در جرم توهین از مجنی‌علیه عذر‌خواهی کند.

شرایطی که بیان شد، شرح ماده 38 قانون مجازات اسلامی می ‌باشد.

آیا لازم است که همه موارد تخفیف مجازات وجود داشته باشد؟

نیازی نیست که همه موارد تخفیف مجازات وجود داشته باشد. بلکه حتی اگر یکی از آنها محقق شده باشد، قاضی می ‌تواند با استناد به آن در خصوص مجازات یک جرم تخفیف قائل شود.

میزان تخفیف مجازات در قانون

قاضی نمی ‌تواند هر چقدر که خواست مجازات را تخفیف دهد. قانون برای او محدوده‌ ای معین کرده است.

• تقلیل مجازات حبس به میزان 1 تا 3 درجه مجاز است.
• قاضی می ‌تواند مصادره اموال را به جزای نقدی درجه 1 تا 4 تبدیل کند.
• انفصال دائم از شغل را به انفصال موقت به میزان 5 تا 15 سال تقلیل دهد.
• قاضی می ‌تواند سایر مجازات‌ های تعزیری به میزان 1 یا 2 درجه از همان نوع یا انواع دیگر ‌تقلیل دهد. (بعنوان مثال تقلیل مجازات شلاق تعزیزی)

در جرایم تعزیری درجه‌ 7 و 8، چنانچه جرم فرد محرز شود و قاضی بداند که با عدم مجازات امکان اصلاح مجرم وجود دارد، می ‌تواند از مجازات او چشم پوشی کند.

سخن آخر

همانطور که گفتیم در ماده 22 قانون مجازات اسلامی به قاضی اجازه داده شده است تا در صورتی که یکی از دلایل مخففه جرم وجود داشت، در مجازات تخفیف دهد. طبق این ماده، دادگاه می تواند در صورت احراز جهات مخففه، مجازات تعزیری و یا بازدارنده را تخفیف دهد. یا تبدیل به مجازات از نوع دیگری نماید که برای متهم مناسب تر باشد.
در صورتی که قاضی از جهات تخفیف مجازات استفاده کرد، باید به طور صریح این موضوع را در حکم دادگاه قید کند.