پله گرد با نام های پله مارپیچ یا پلکان مارپیچ شناخته می شود. اگر به عمارت ها و ساختمان های قدیمی علاقمند باشید، حتما با پله گرد آشنا هستید. بسیاری از معماران و طراحان داخلی از این نوع پله در ساختمان ها استفاده می کردند. انواع مختلف پله گرد در طراحی خانه های قدیمی و امروزی مورد استفاده قرار

می گیرند. پله گرد یا پله های مارپیچی نسبت به پله های معمولی فضای کمتری اشغال می کنند. این امر باعث شده تا از پلکان مارپیچ در خانه ها، ویلاها، هتل ها و برخی از رستوران ها استفاده شود.
 

پله گرد چیست؟

به پله هایی که دارای قوس دایره ای شکل هستند، پله گرد می گویند. در مواردی که زاویه قوس، 360 درجه باشد، به صورت مارپیچ درمی آید. در این حالت، پلکان اسپیرال نامیده می شود. در ساخت پله گرد از مواد مختلفی استفاده می کنند. جنس این مواد بسیار مهم است. چرا که نقش بسزایی در ایمنی پله گرد دارند. برای ساخت پله گرد، از مواد لغزنده استفاده نمی کنند. در غیر این صورت خطر لغزش و آسیب دیدن افراد وجود دارد.

انواع پله گرد

انواع مختلفی از پله گرد وجود دارند که از نظر سبک و طراحی با هم متفاوت می باشند.

دسته بندی پله گرد از نظر محل قرار گیری:

- پله گرد داخل ساختمان
- پله گرد بیرون از ساختمان

انواع پله گرد از نظر ابعاد

- راه پله گرد دو محور ورق :

طراحی این نوع پله گرد به گونه ای است که شعاع داخلی پله حداقل 55 سانتی متر باشد. برای پله ای که شعاع خارجی آن 250 سانتی متر و عرض پله 100 سانتی متر است، وزن هر متر ارتفاع تقریبا 100 کیلوگرم می باشد. معمولا برای ساخت پله گرد دو محور ورق از پروفیل های 40*40 برای کف پله ها و از ورق های 10 میلی متر برای ورق های جانبی استفاده می کنند.

- پله گرد یا نرده راه پله دو محور باکس :

وزن هر متر ارتفاع در این نوع پله ها تقریبا 140 کیلوگرم است. شعاع خارجی و عرض پله ها مشابه نوع قبلی می باشد. با توجه به نوع ساختمان و دکوراسیون داخلی آن از مصالح مختلفی برای ساخت استفاده می شود. ورق های کناری راه پله دارای ضخامت 6-4 میلی متر هستند. در حالی که ضخامت ورق های درپوش نرده راه پله 4 میلی متر می باشد. ابعاد پروفیل مصرفی جهت کف پله ها، 40*40 است.

- پله گرد تک محور کنسولی :

از ویژگی های این نوع پله گرد می توان به وزن تقریبی 90 کیلوگرم، شعاع داخلی 85-70 سانتی متر و شعاع خارجی 150 سانتی متر اشاره کرد. ورق های جانبی پله 8-4 میلی متر می باشند. در حالی که ضخامت ورق های کف پوش 4 میلی است و اندازه ی پروفیل مورد استفاده برای کف پله 40*60 سانتی متر است. این نوع پله گرد را بیشتر در ساختمان های اداری مشاهده می کنید.

- پله گرد یا نرده راه پله محور میانی :

شعاع داخلی این نوع پله گرد حداقل باید 85 سانتی متر باشد. وزن تقریبی 115 کیلوگرم، ورق های کناری 6 میلی متر و ورق های کفپوش حداقل 4 میلی متر از مشخصات پله گرد محور میانی هستند. برای پله های با شعاع 250 سانتی متر و عرض 100 سانتی متر می توان از این نوع راه پله گرد استفاده کرد.

- پله گرد یا نرده راه پله مرکزی برش خورده :

مشخصات این نوع پله گرد شامل وزن تقریبی هر متر ارتفاع نرده 95 کیلوگرم، عرض پله پیچ 100 سانتی متر، ورق های کناری 4 میلی متر و پروفیل 40*40 یا 40*60 می شود. برای پله هایی که شعاع آنها 115-95 سانتی متر است، می توان از این نوع پله گرد استفاده کرد.

- راه پله گرد فلزی یا تیر آهنی :

این نوع از پله گرد، زیبایی چندانی ندارد. بنابراین زمانی از آن استفاده می شود که زیبایی ساختمان مد نظر نباشد. راه پله گرد فلزی یا تیر آهنی برای کسانی که وسواس خاصی روی زیبایی راه پله و دکور ساختمان خود دارند، مناسب نیست.

زمان ساخت پله گرد

ورق های اتصال دهنده ی پله گرد باید در سقف جای گذاری شوند. قبل از بتن ریزی سقف باید راه پله ها را ساخت. در غیر این صورت، هزینه بیشتری باید مصرف شود. مواد مختلفی مانند چوب و فلزات برای ساخت پله گرد به کار می روند. این مواد با توجه به سبک و دکوراسیون داخلی ساختمان انتخاب می شوند.
پله گرد را طوری طراحی می کنند تا بالا و پایین رفتن از آن ترسناک نباشد. در غیر این صورت، افراد در هنگام استفاده از پله گرد دچار ترس و دلهره می شوند. در ساخت و طراحی پله گرد علاوه بر زیبایی باید به میزان کاربرد آن هم توجه کرد. اگر پله گرد در یک محل پر رفت و آمد نصب می شود باید طوری طراحی شود که افراد در هر سنی بتوانند از آن استفاده کنند.
نکات مهمی که در ساخت پله گرد اهمیت دارند شامل زیبایی، طراحی و راحتی آن می شوند. برای ساخت و طراحی یک پله گرد به امکانات مختلفی مانند دستگاه های برش لیزری، دستگاه جوش CO2، کوره رنگ الکترواستاتیک و خلاقیت و مهارت کارشناسان نیاز است.

فضای موردنیاز برای ساخت راه پله گرد

همان طور که گفتیم پله های گرد نسبت به راه پله های معمولی فضای کمتری اشغال می کنند. مقدار این فضا به ضخامت سقف و نوع راه پله بستگی دارد. یکی از مهم ترین نکات در ساخت پله گرد، طراحی مناسب آن است. این امر باید طوری انجام شود که افراد در زمان استفاده از راه پله دچار ترس و اضطراب نشوند. در صورت لزوم برخی از انواع پله گرد با استفاده از چوب و شیشه ساخته می شوند. معمولا این نوع راه پله در ساختمان های چند طبقه به کار می رود. قطر استاندارد پلکان مارپیچی تقریبا 110-300 سانت است.

سخن پایانی

امروزه برای صرفه جویی در هزینه ها و سهولت کار، در مکان هایی که بیش از دو طبقه نیستند، از پله های گرد استفاده می کنند. در طراحی و ساخت انواع پله گرد باید به نوع ساختمان و دکوراسیون آن توجه نمود.