کار الکتروموتور چیست؟
کار الکتروموتور چیست؟ الکتروموتور یا موتور الکتریکی در انواع معمولی و یا انواع متفاوت دیگر آن یعنی الکتروموتور ضد انفجار و موتور کولری می‌باشد
و از لحاظ برق مصرفی به دو نوع الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز تقسیم می‌شود. الکتروموتور یکی از مهمترین تجهیزات در صنعت می‌باشد؛ به خاطر اینکه پر مصرف ترین کالای صنعتی است. همچنین تمامی اجزای چرخنده در صنعت با الکتروموتور کار می‌کنند.
باید بدانید دستگاهی که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند، الکتروموتور نامیده می‌شود. شما در این مقاله با مفهوم و انواع الکتروموتور آشنا خواهید شد.
الکتروموتور چیست ؟
در زندگی امروز انسانی نیست که با الکتروموتور یا موتور الکتریکی آشنا نباشد. در واقع هرجایی که یک حرکت در کار است، الکتروموتور یا موتورالکتریکی وجود دارد. الکتروموتور ماشینی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند؛ اکثر موتورهای الکتریکی دوار می‌باشند ولی موتور خطی هم وجود دارد. موتور الکتریکی دوار متشکل از دو بخش متحرک و محرک است. به بخشی که متحرک است متحرک روتور و به بخش ثابتی که به طور معمول داخل موتور قرار دارد استاتور یا ایستانه گفته می‌شود.
انواع الکتروموتور
الکتروموتورها از نظر جریان برق مصرفی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
• الکتروموتور جریان متناوب AC
• الکتروموتور جریان مستقیم DC
کاربرد الکتروموتور AC
موتورالکتریکی AC مانند اغلب موتورهای الکتریکی دارای استاتور و روتور هستند که با فاصله از هم قرار دارند. چرخش موتورهای AC روتور در داخل یک میدان مغناطیسی دوار قرار گرفته شده اند ولی موتورهای DC و موتورهای AC تک فاز میدان دوار به وسیله یک دستگاه الکتریکی یا مکانیکی به وجود می آیند.
کاربرد الکتروموتور DC
موتور های الکتریکی DC آرمیچری از جنس آهنربای الکتریکی دارندو همچنین یک سوییچ گردشی به نام کموتاتور دارا می‌باشند؛ برای اینکه در آرمیچر جریان عبور کند و آهنرباهای الکتریکی، آهنرباهای دائمی را در بیرون موتور جذب و دفع کنند، جهت جریان الکتریکی را در هر سیکل دو بار برعکس می‌کند.
تفاوت بین الکتروموتور های AC و DC
1- تفاوت میدان‌های چرخشی مغناطیسی
2- تفاوت در روش کنترل سرعت
3- تفاوت در روش تولید گشتاور
بخش های تشکیل دهنده الکتروموتور
• استاتور
• روتور
• براکت الکتروموتور
استاتور چیست ؟
بخشی که در الکتروموتور ثابت است، استاتور نامیده می‌شود که به آن بالشتک هم می‌گویند. استاتور از قطعه های سبک و کوچک از جنس آلومینیوم یا آهن ساخته می‌شود و وظیفه اصلی آن در الکتروموتور ها ایجاد کردن یک میدان مغناطیسی است به همین دلیل تولید استاتورها به صورت ورقه ای می‌باشد تا تلفاتی که از جریان گردابی به وجود می‌آیند جلوگیری کرده و آنها را کاهش دهد. اما جریان های گردابی گرما تولید می‌کنند و در نهایت باعث گرم شدن استاتور و هدر رفت انرژی می‌شوند.
روتور چیست ؟
بخش محترک الکتروموتور روتور نام دارد که از قطعاتی جدا از هم و نازک و باریک که به طور معمول از جنس فولاد هستند تشکیل شده است و در بین آن قطعات میله هایی که از جنس مس و آلومنیوم قرار گرفته است ساخته شده هستند. دلیل چرخش روتور میدان مغناطیسی موجود در میان روتور و استاتور است که در کنار روتور باعث ایجاد گشتاور شده و نتیجه ی آن چرخش روتور می‌باشد.
انواع روتورها
• روتور قفس سنجابی
• روتور سیم پیچی یا روتور دور کلافی
• روتور با قطب برجسته
روتور قفس سنجابی
روتور قفس سنجابی به شکل یک سیلندر نصب شده بر روی یک محور است که درون آن شامل میله های رسانای طولی از جنس آلومینیوم و یا مس است که داخل شیارهایی قرار دارند و هر دو طرف حلقه های کوتاه کننده ای دارند که به آن متصل گردیده شده است و به شکل یک قفس می‌باشد.
روتور قفس سنجابی از تشابه میان این حلقه‌ها و میله‌‌های سیم پیچ با قفس سنجابی گرفته شده است. تقریبا حدود 90 درصد در موتور های القایی از روتور قفس سنجابی استفاده می‌شود و سبب آن این است که این مدل روتور دارای ساختار محکم و قوی تر و همچنین ساده تر می‌باشد. در روتورهای قفس سنجابی سرعت روتور با افزایش لغزش جریان روتور افزایش پیدا می‌کند که در نهایت گشتاور بالا تر ایجاد می‌شود و اگر لغزش کاهش یابد جریان روتور نیز کاهش می‌یابد.
روتور سیم پیچی
این نوع روتورها از هسته ای به شکل استوانه ای ساخته می‌شوند با یک ورقه لایه ای و شیارهایی برای نگه داشتن سیم ها. روتور سیم پیچی جریان راه اندازی پایینی دارد و همچنین کنترل بالاتری بر گشتاور هم دارد و با سرعت ثابت کار می‌کنند که اگر مقاومت خارجی به مدار در روتور افزایش پیدا کند، گشتاور راه اندازی نیز زیاد خواهد شد.
مزیت این روتور ها این است که با قرار دادن بانک‌های مقاومتی در سر راه این سیم پیچ ها می‌توان مقاوت روتور را کم و زیاد کرد و بسته به نیاز جریان کشی الکتروموتور را نیز تغییر داد.
روتور با قطب برجسته
روتور ها شكل سيلندری ندارند و ناظر ساكن در روی استاتور با زاویه های مختلف چرخش روتور، رلوكتانس های مغناطیسی متفاوتی دیده می‌شود.
كاربرد روتور با قطب برجسته در ماشين هایی كه سرعت کمی دارند مثل نيروگاه‌های آبی استفاده می‌شود. نکته ای که حائز اهمیت می‌باشد این است که در ماشين هایی با سرعت بالا مثل ژنراتورهای با توربين گازی و... استفاده کردن از ماشين هایی با قطب صاف مناسب تر است.
براکت الکتروموتور
بخشی از الکتروموتور براکت نام دارد. براکت با توجه به این که موتور آلومینیومی یا چدنی جنس باشد موتور متفاوتی دارد. براکت الکتروموتور در واقع دری جلو یا عقب دینام است که با سه پیچ یا بیشتر از آن به الکتروموتور متصل می‌شود.
بنابراین موتور الکتریکی یا الکتروموتور، (Electric motor) یک ماشین الکتریکی می‌باشد که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند. این موتور های الکتریکی کاربرد های زیادی در صنعت دارند و در فن‌ها، پمپ‌ها، ابزارها و لوازم خانگی، خودروهای برقی، ابزارهای برقی و ربات‌های صنعتی و... مورد استفاده قرار می‌گیرند.
