کلاهبرداری چیست؟ + انواع آن در قانون ، این روزها همه افراد جامعه در هر گروه سنی و با هر موقعیت اجتماعی در معرض خطر کلاهبرداری قرار دارند. کلاهبردارها هر روزه از شیوه‌ها و روش‌ های جدید و مبتکرانه برای فریب دادن مردم و تصاحب مال آنها استفاده می ‌کنند. در یک دسته‌ بندی کلی، می ‌توان کلاهبردارها را به

دو گروه اینترنتی و غیراینترنتی تقسیم ‌بندی کرد. معمولا میانگین سنی کلاهبرداران اینترنتی از میانگین سنی کلاهبرداران غیراینترنتی کمتر می باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا با کلاهبرداری و انواع آن در قانون آشنا شوید.

کلاهبرداری چیست؟

کلاهبرداری از جرایم پیچیده است. زیرا تقلب و استفاده از وسایل متقلبانه می تواند مصداق های بی شماری داشته باشد. در دنیای امروز وسایل ارتباط جمعی بی شمار و گوناگونی وجود دارد، که جهت انجام جرم کلاهبرداری مورد استفاده قرار می گیرند. مجازات جرم کلاهبرداری حبس، جزای نقدی معادل مال برده شده و بازگردان آن به همراه ضرر و زیان های وارده به صاحب مال می باشد.
کلاهبردارها با مجرم‌ های جرایم دیگر یک تفاوت اساسی دارند. زیرا در اکثر جرایم، قربانی بدون رضایت یا آگاهی فرد و در بعضی مواقع به دلیل استفاده مجرم از خشونت، مال خود را در اختیار مجرم قرار می‌ دهند. اما فرد کلاهبردار با انجام مانور متقلبانه، افراد را متقاعد می‌ کند که با رضایت شخصی و در برخی موارد حتی با التماس فرد قربانی و با امید کسب منفعت بیشتر، اموال خود را در اختیار کلاهبردار قرار دهند.
در واقع کلاهبرداری به عملی گفته می شود که در طی آن فرد مجرم با فریب کاری قصد کسب نفع شخصی را دارد. البته این جرم به شیوه گروهی و گستره تر نیز شکل می گیرد. همچنین فریب دیگران از طریق ترساندن از آینده یا واقعه ای که رخ نمی دهد و استفاده از این موضوع بنا به نفع شخصی کلاهبرداری محسوب می شود.

انواع کلاهبرداری در قانون

کلاهبرداری به 3 دسته تقسیم می شود. (3 شیوه دارد.)

1- کلاهبرداری ساده

کلاهبرداری ساده، 1 تا 7 سال حبس و جزای نقدی معادل مال برده شده و رد مال به عنوان مجازات درنظر گرفته شده است.

2- کلاهبرداری مشدد

در این کلاهبرداری، مجرم 2 تا 10 سال حبس دارد. حبس آن برای جزای نقدی معادل مال برده شده، رد مال و نیز انفصال ابد می باشد.

3- کلاهبرداری رایانه ای

کلاهبرداری رایانه ای نوع دیگری از کلاهبرداری می باشد که 1 تا 5 سال حبس دارد. یا جزای نقدی از 20 میلیون ریال تا 100 میلیون ریال یا هردو و رد مال را باید بپردازد.
اگر کلاهبرداری از طریق تشکیل شبکه یا باند باشد، جزای نقدی انفصال ابد، حبس از 15 سال تا ابد و چنانچه مصداق مفسد فی الارض باشد به مجازات آن محکوم می شود.

کلاهبرداری اموال منقول و غیر منقول

جرم کلاهبرداری مال می تواند منقول یا غیر منقول باشد. نکته مورد توجه در مال برده شده طی کلاهبرداری، این مال باید متعلق به دیگری باشد. بنابراین خریدار، حتی اگر با توسل به وسایل متقلبانه و فریبکارانه موفق به خروج مال از دست رفته از مستاجر شوند، بدلیل تعلق مال به خودشان کلاهبرداری منتفی می باشد.

مجازات کلاهبرداری

جرم کلاهبرداری به دلیل اهمیت آن و شمار زیاد مال باختگان و کلاهبرداران دارای یک قانون خاص و ویژه ای است که توسط قانونگذار در سال 76 به تصویب رسید. در این قانون بیان شده است، چنانچه کلاهبردار خود را مامور دولت یا وابسته به دولت و ارگان ها و نهاد های عمومی مثل شهرداری معرفی کند. یا خود کارمند دولت و ارگان و نهاد های عمومی مرتکب جرم شود. یا در جهت کلاهبرداری تبلیغاتی در رادیو، تلویزیون، مجله، روزنامه و … انجام دهد. در همه موارد به 2 تا 10 سال حبس، انفصال دائم از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مبلغی که کلاهبرداری کرده است محکوم می شود. اما چنانچه کلاهبردار از عناوین گفته شده استفاده نکرده باشد یا کارمند دولت نباشد به 1 تا 7 سال حبس و جزای نقدی معادل مال برده شده محکوم می گردد.

جرم کلاهبرداری چگونه اثبات می شود؟

برای اثبات جرم کلاهبرداری باید ثابت شود که مجرم با فریبکاری به مال باخته ضرر رسانده است. همچنین مال برده شده و زیان وارد شده به متهم باید با فریبکاری فرد کلاهبردار نسبت مستقیم داشته باشد. در این صورت برای اثبات بردن مال دیگری، اثبات 2 شرط الزامی می باشد. این 2 شرط، آسیب یا ضرر مالی به مال باخته و نفع بردن کلاهبردار از کار او است. اما بر اساس بند 194 قانون مدنی، ادله اثبات جرم به 4 صورت، اقرار، شهادت، سوگند و علم قاضی می باشد.

چند نکته در خصوص روش های شناسایی کلاهبرداری

• گرفتن وجه از کسی با این وعده که جنسی را برای او بفرستد و بعد انکار کند، کلاهبرداری نیست. زیرا به وسایل متقلبانه است و کلاهبرداری منتفی می باشد.
• تنها گران فروشی کلاهبرداری نیست. مگرمرتکب به دروغ اوصاف یا کیفیتی بیان کند که شخص به خرید ترغیب و از این راه مال فریب خورده را ببرد.
• توسل به دروغ نمی ‌تواند مثبت کلاهبرداری باشد. زمانی که مرتکب از طریق جعل اسم، عنوان و سمت به دروغ متوسل می شود، باید عناوین مذکور از نظر قربانی شناخته‌ شده و‌ موثر باشد. چنانچه قربانی نام و سمت مجعول را نشناسد، امکان اثبات توسل به وسایل متقلبانه از راه دروغ وجود ندارد.
• غصب عنوان و شغل موضوع مواد 555 و 556 قانون مجازات اسلامی، با آنکه خود معرف جرمی مستقل است. اما اگر جعل فوق (عنوان و شغل) با هدف فریب دیگری و تحصیل مال او باشد. به شرط تحقق سایر شرایط کلاهبرداری محقق می گردد.

سخن آخر

کلاهبرداری از مهم ترین جرایم علیه اموال می باشد. هرگاه شخصی با استفاده از وسایل متقلبانه به واسطه فریب دادن، تقلب و با سوء نیت اقدام به بردن مال دیگری کند، جرم کلاهبرداری صورت گرفته است. کلاهبرداری از جرایم مرکب می باشد که با تحقق 3 امر توسل به وسایل متقلبانه (حیله و تقلب)، فریب دادن و بردن مال دیگری می باشد، به وقوع می پیوندد.