شپش و راه های درمان ، بیشتر ما در زندگی خود با مساله شپش موی سر مواجه شده ایم. حالا یا برای خودمان اتفاق افتاده یا در نزدیک خود فردی که مبتلا شده را دیده ایم. البته احتمالاً فکر می کنید که وجود شپش مربوط به گذشته است و اکنون دیگر این مساله وجود ندارد. اما بهتر است بدانید که این ذهنیت اشتباه است.

واقعیت این است که شپش مربوط به نبود بهداشت نیست. در بسیاری از جوامع پیشرفته ی امروزی هم ابتلا به شپش سر رواج دارد. کودکان در این میان بیشترین قشر در معرض ابتلا هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر به بهترین متخصص پوست و مو در زعفرانیه مراجعه نمایید.

پیشنهادی: بهترین متخصصان پوست و مو در تهران

شپش چیست؟

شپش حشره ای شش پا و بدون بال است. بیش از هزار سال است که این حشره ی ریز انسان را آلوده می کند. شپش در تمام جهان بدون توجه به جنس، نژاد، سن، طبقه ی اجتماعی و... در بدن انسان ها یافت می شود. البته شپش در موی بچه های 3 ساله تا حدود 15 ساله مخصوصاً دخترها شایع تر می باشد. این حشره ی ریز 3 میلی متری از خون میزبان خود تغذیه می کند. در روز بین 5 تا 10 تخم روی تارهای مو می گذارد. تخم های شپش بیضی هستند و «رشک» نامیده می شود. این تخم ها با زاویه ای کوچک با یک ماده ی پروتئینی چسبناک به تار مو می چسبند. شپش ها به گرمای بدن نیاز دارند و تنها در دمای بدن رشد می کنند. این حشرات ریز بیشتر از 36 ساعت نمی توانند خارج از بدن زنده بمانند.

مراحل زندگی شپش سر

هر شپش به طور میانگین بین 3 تا 4 هفته زندگی می کند. شپش های ماده در زمان تخم گذاری ماده ی چسبنده ای از خود ترشح می کنند. تخم های شپش ها با این ماده ی چسبنده به تارهای مو می چسبد. شپش ماده به طور طبیعی تخم گذاری خود را در نزدیک ریشه انجام می دهد تا تخم ها از رطوبت سر استفاده کنند. تخم ها بعد از 7 تا 9 روز باز شده و بعد از حدود 12 روز به حشرات بالغ تبدیل می شوند. مرحله ی اول زندگی شپش ها تخم (نیت) است که بسیار ریز بوده و دیده نمی شوند. تخم ها گاهی با شوره ی سر اشتباه گرفته می شود. مرحله ی دوم تبدیل نیت ها به نمف ها است. در این مرحله با شپش هایی غیر بالغ روبرو هستیم که از خون تغذیه کرده و پس از چند روز به شپش بالغ و کامل تبدیل می شوند. مرحله ی آخر نیز شپش های بالغ هستند که تقریباً به اندازه ی دانه های کنجد می باشند. این حشرات قهوه ای مایل به زرد هستند. این حشرات حدود یک ماه زنده می مانند و در تمام این مدت از خون میزبان خود می خورند. در صورت جدایی شپش از سر، این حشره حداکثر تا 48 ساعت می تواند زنده بماند.

شپش سر چطور منتقل می شود؟

شپش ها از طریق تماس سر و مو منتقل می شوند. همچنین از طریق استفاده ی مشترک از وسایلی مانند برس، شانه و... که با مو در ارتباط بوده نیز منتقل خواهند شد. جالب است بدانید که حتی الکتریسیته ای که از شانه زدن یا در آوردن لباس تولید می شود، می تواند شپش ها را به خارج از سر پرتاب کند. بیشترین جاهایی که شپش در سر یافت می شوند، پشت گردن و گوش ها می باشد.

علائم شپش سر

علامت رایج و شایع وجود شپش در سر خارش های شدید است. البته گاهی برخی از افراد بدون علامت هستند و ناقل شپش محسوب می شوند. از علائم دیگر شپش سر، وجود تخم و حشره بالغ در لابلای موهای سر است.

چطور از انتقال شپش جلوگیری کنیم؟

موثرترین راه برای جلوگیری از شپش آگاه کردن و آموزش می باشد. به این صورت که اطلاعات کافی به افراد داده شود تا از وسایل شخصی یکدیگر استفاده نکنند. علاوه بر این در صورت مشاهده موارد مشکوک سریعاً بررسی و درمان اعمال شود. توجه به بهداشت و پاکیزگی مو موجب کاهش احتمال درگیری با شپش خواهد شد. اصولاً درمان شپش سر با شپش کش هایی مانند پرمترین و لیندان (با دستور پزشک) به راحتی قابل اجرا می باشد. علاوه بر این روش، پاک کردن دائمی تخم های شپش با شانه های فلزی ریز بعد از کمپرس سرکه ی رقیق شده درمان را سریع تر پیش می برد.

آشنایی با انواع شپش

شپش ها علاوه بر نوع شپش سر، انواع شپش بدن و شپش عانه یا ناحیه ی تناسلی نیز دارند. شپش های سر دارای یک بدن سه قسمتی و یک سر به همراه 6 پا هستند. شپش های بدن به نسبت سایر شپش ها شفاف تر هستند. محل زندگی شپش های بدن بین درز لباس ها، چین ها و بسیار نزدیک بدن می باشد. این نوع از شپش ها تا 10 روز می توانند دور از بدن زندگی کنند. شپش های دسته ی سوم شپش عانه یا شپش ناحیه ی تناسلی است. این حشرات در نواحی مرطوب بدن رشد کرده و خاکستری هستند. شپش عانه بسیار کم تحرک است و معمولاً تا ساعت ها ثابت در جای خود می ماند. شپش ناحیه تناسلی از نظر اندازه درشت تر از سایر شپش هاست و بیشتر در مردها شیوع دارد.

درمان شپش سر

زمانی که با خارش شدید مواجه شدید و به پزشک مراجعه کردید، داروهایی برایتان تجویز می شود. برخی از این داروها نیاز به نسخه ندارند. داروهای بدون نسخه دارای پرمترین هستند. این ماده ی شیمیایی موثر یک ماده ی سمی است که شپش ها را از بین می برد. پس از استفاده از داروهای شیمیایی اگر 8 تا 12 ساعت طول کشید و هنوز شپش دیدید از شانه های ضد شپش استفاده کنید. این شانه ها طوری ساخته شده اند که تخم شپش ها را از ساقه ی مو جدا می کنند. هر دو الی سه روز پس از شروع درمان لابه لای تارهای مو را چک کنید و تخم شپش ها را با شانه ی مخصوص جدا کنید. بعد از یک هفته دارو را مجدد استفاده کنید. این حرکت را بین دو تا سه هفته ادامه دهید تا شپش ها کاملاً از بین بروند.

سخن پایانی

اگر دچار شپش سر شدید، اصلا نگران نباشید. با استفاده از راه های مختلفی می توانید از شر این حشره خلاص شوید. بسیاری از افراد برای از بین بردن شپش از روش های سنتی استفاده می کنند. برخی هم به پزشک مراجعه می کنند. در هر صورت باید تمام اصول را به درستی انجام دهید و کمی صبور باشید تا به نتیجه دلخواه خود برسید.