روش های درمان خشکی دهان ، خشکی دهان از مشکلاتی می باشد که اکثر افراد به آن مبتلا می شوند. این مشکل ممکن است طولانی مدت و یا کوتاه مدت باشد. بعضی اوقات افراد به علت های مختلفی حس می کنند که زبان در دهان نمی چرخد و احساس خشکی در زبان و حفره دهان احساس مس شود.

این اتفاق را خشکی دهان می نامند و در موارد حادتر با نام بیماری زروستومیا شناخته می شود. زروستومیا درنتیجه کاهش تولید بزاق اتفاق می افتد. خشکی دهان به دلایل مختلفی رخ می دهد. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با روش های درمان خشکی دهان آشنا شوید.

علت خشکی دهان

دلایل زیادی وجود دارند که باعث کاهش تولید بزاق در دهان می شوند. گاهی یک بیماری و یا گاهی مصرف یک ماده یا داروی خاص این عارضه را به وجود می آورد. در صورت تداوم خشکی دهان باید به پزشک مراجعه نمایید تا علت ان را پیدا نموده و طبق آن، بیماری را درمان کرد. در ادامه به مهمترین علل ایجاد خشکی دهان اشاره می کنیم.

• تکرر ادرار و کاهش آب بدن

بیماری هایی مانند دیابت، اوریون، کم خونی ناشی از ویتامین B12 و تیروئید باعث تکرر ادرار و کاهش آب بدن در افراد می شوند. افزایش ادرار و کاهش آب بدن باعث ایجاد خشکی دهان می گردند.
همچنین بیماران سرطانی که تحت پرتو درمانی قرار می گیرند، ممکن است احساس خشکی در دهان را داشته باشند. زیرا یکی از عوارض اشعه های پرتو درمانی کاهش رطوبت بدن است.

• داروهای خاص

گاهی اوقات برای کنترل یک بیماری، شروع به مصرف داروهایی می کنیم که ممکن است بر غدد بزاقی تاثیر بگذارند و باعث کاهش رطوبت بدن شوند. در طی این عوارض، دهان دچار خشکی می گردد. داروهایی مانند آنتی هیستامین، داروهای فشار خون، داروهای ادرارآور، داروهای مربوط به بیماری پارکینسون، داروهای شل کننده عضلات، افسردگی و آرام بخش ها از جمله این داروها هستند.

• مصرف دخانیات و مشروبات الکلی

علت دیگری که باعث احساس خشکی دهان می گردد، مصرف دخانیات و مشروبات الکلی است. الکل باعث جذب رطوبت دهان می شود و در نتیجه مصرف مداوم آن این عارضه را تشدید می کند. مصرف مواد مخدر در طولانی مدت هم باعث آسیب به غدد تولید کننده بزاق و کاهش آن می شود که بوی بد دهان را هم به دنبال دارد.

• گرما و تشنگی

قرار گرفتن طولانی در معرض گرما و تشنگی هم باعث کاهش آب بدن و احساس خشکی در گلو و دهان می شود.

• تنفس با دهان

تنفس با دهان یکی دیگر از علت های خشکی دهان می باشد. تنفس با دهان بیشتر در زمان مسدود شدن مجاری بینی به دلیل سرماخوردگی، آنفولانزا و حساسیت های فصلی ایجاد می گردد. همچنین در خواب برخی از افراد با دهان نفس می کشند که باعث می شود احساس خشکی در دهان کنند.

خشکی دهان ممکن است گاهی همراه عارضه دیگری باشد، مانند سرگیجه و گلودرد در این صورت ممکن است علت خاصی داشته باشد که باید آن را پیدا کنیم.

• خشکی دهان همراه با سرگیجه

علت سرگیجه و خشکی دهان، کاهش آب بدن است. زیرا سردرد و سرگیجه عوارض کاهش آب بدن می بلاشند. طبیعتا وقتی سطح مایعات در بدن کاهش پیدا کند، یکی از علائم اولیه آن خشکی در دهان و گلو است.

• خشکی دهان همراه با گلودرد

خشکی دهان و گلو درد در کنار هم علت های مختلفی دارد. از جمله آنها می توان حساسیت هایی که باعث تولید هیستامین در بدن می شوند را نام برد. همچنین تنفس دهانی و خر و پف هم می تواند از علت خشکی دهان و گلو درد به صورت مداوم باشد.

• تشنگی و خشکی دهان

اصولا خشکی دهان و تشنگی همراه هم هستند. علت خشکی دهان و تشنگی، کاهش مایعات بدن به دلیل قرار گرفتن در معرض گرمای طولانی مدت، بیماری هایی مانند دیابت و کاهش سطح مایعات بدن می باشد.

• خشکی دهان هنگام خواب

گاهی اوقات در زمان خواب با حالت خشکی دهان یا گلو بیدار می شویم. علت آن نحوه تنفس زمان خواب می باشد. به طور کلی در طول روز با کنترل تنفس و نفس کشیدن از راه بینی رطوبت دهان را حفظ می کنیم. اما در طول شب و در حالت خواب، امکان کنترل تنفس وجود ندارد. همچنین خر و پف کردن در طول خواب باعث تشدید خشکی می شود. عواملی مانند پولیپ، سرماخوردگی و گرفتگی مجاری تنفسی باعث تنفس از راه دهان می شوند.
احساس خشکی ناحیه دهان و گلو در طول خواب می تواند نشانه آپنه خواب هم باشد، که نوعی توقف تنفس در طول خواب است.

علائم خشکی دهان

خشکی دهان علائم مشهودی مانند احساس خشکی در زبان و دهان دارد. اما گاهی ممکن است با علائم دیگری مانند مشکلات بلع، احساس چسبندگی در دهان، بزاق غلیظ، سختی تنفس، اختلالات تکلم و گرفتگی صدا خود را نشان دهد. همچنین گلو درد، احساس سوزش و زخم در گلو، سوزش و ترک در سطح زبان، ترک خوردن لب، پوسته پوسته شدن لب و بوی بد دهان از علائم دیگر خشکی دهان می باشند.

روش های درمان خشکی دهان

با توجه به این که این عارضه در میان افراد شایع می باشد، ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چگونه می توان خشکی دهان را از ببریم؟

گاهی این عارضه موقت می باشد و تنها با مصرف کمی مایعات مشکل برطرف می شود. اما گاهی اوقات خشکی دهان به صورت مکرر اتفاق می افتد و برای شخص آزار دهنده می شود. در این شرایط باید به فکر درمان جدی باشیم. برای درمان زروستومیای خفیف و یا شدید چند روش پیشنهاد می شود که عبارتند از:

1- درمان خانگی خشکی دهان

در درمان خانگی خشکی دهان، اولین راه مصرف مایعات بیشتر می باشد. مصرف روزانه 8 لیوان آب برای بدن کافی است. علاوه بر آن، خوردن غذاهای آبکی مانند سوپ و آبمیوه ها می تواند رطوبت بدن را تامین کند.

برای ایجاد رطوبت در دهان باید غدد بزاقی را تحریک به تولید بزاق کرد. جویدن آدامس یکی از راهکارهایی است که باعث تحریک غدد تولید کننده بزاق می شود. البته آدامس هایی که قند کمتری دارند، موثر هستند. همچنین مکیدن آبنبات فاقد قند هم می تواند در تحریک غدد بزاقی موثر باشد.
استفاده از بخور در فضای خانه و مصرف بیشتر سبزیجاتی مانند هویج و کرفس برای درمان خشکی دهان بسیار کمک کننده هستند.
همچنین مصرف شربت لیمو و عسل، غرغره آب و نمک در شب و قبل از خواب به خشکی دهان در زمان خواب کمک می کند.
جوش شیرین و چای زنجبیل هم می تواند بهبود دهنده این عارضه باشد.
استفاده از دهان شویه های فاقد الکل هم از پوسیدگی دندان در زمان کاهش تولید بزاق جلوگیری می کند و رطوبت حفره دهان را بیشتر می نماید.
عدم مصرف دخانیات و الکل و پرهیز از خوردن غذاهای شیرین و پر ادویه هم می تواند به بهبود خشکی دهان کمک کند.
تنفس با دهان باعث خشکی گلو و دهان در هنگام خوابیدن می شود. برای این که این عارضه را کمتر کنیم، می توان در روز با تمرین تنفس صحیح از راه بینی رطوبت دهان را حفظ نمود.

2- درمان دارویی خشکی دهان

اگر مشکل حاد و آزار دهنده باشد و با درمان خانگی خشکی دهان فرد بهبود نیافت، در این صورت لازم است تا به پزشک مراجعه کند. در این موارد پزشکان سابقه مواد مصرفی توسط بیمار را بررسی می کنند. همچنین بیماری هایی که عوارض خشکی دهان را دارند، بررسی می نمایند. در نهایت با توجه به تمام بررسی ها، پزشک داروی مناسب را تجویز می کند. دارویی که اصولا برای تحریک غدد بزاقی تجویز می گردد، شامل پیلوکارپین، برم هگزین و سویملین می باشد. البته بزاق مصنوعی نیز یکی از راه کارهایی است که امکان دارد پزشکان پیشنهاد دهند.

3- درمان خشکی دهان با طب سنتی

علت خشکی دهان در طب سنتی در نوع طبع و مزاج انسان می باشد. پزشکان طب سنتی معتقدند افرادی که دارای طبع صفراوی و سودایی هستند، احتمال بروز این عارضه در آنها بیشتر از سایر افراد می باشد.
متخصصان طب سنتی برای درمان خشکی در ناحیه دهان، زبان و گلو، مصرف شربت سکنجبین را توصیه می کنند که مخلوطی از سرکه و عسل است.
همچنین برای افزایش رطوبت بدن متخصصان طب سنتی، استفاده از خاکشیر را توصیه می کنند.
غرغره کردن آب سبزی خرفه و به دانه در بهبود خشکی دهان می تواند موثر باشد.

سخن پایانی

به طور کلی خشکی دهان به دلیل کاهش فعالیت غدد تولید کننده بزاق ایجاد می شود. این می تواند ریشه در یک بیماری زمینه ای مانند اوریون، بیماری های خود ایمنی و سایر بیماری هایی که گفته شد داشته باشد. یا به دلیل مصرف برخی داروها این عارضه به وجود آمده باشد. هچنین مصرف برخی مواد هم در ایجاد خشکی دهان موثر هستند. برای درمان می توان از سه روش خانگی، طب سنتی و دارویی استفاده کرد که هر کدام با توجه به شدت خشکی و تکرار آن در بدن می تواند موثر باشد.